Kultura języka poslkeigo - błędy językowe

Typy błędów językowych

Błędy językowe – nieświadome odstępstwa od obowiązującej w danym momencie normy językowej; innowacje, które nie znajdują uzasadnienia funkcjonalnego; taki sposób użycia jakiegoś elementu języka, który razi jego świadomych użytkowników, gdyż pozostaje w sprzeczności z ich dotychczasowymi przyzwyczajeniami, a nie tłumaczy się funkcjonalnie. Innowacje, które nie uzyskały aprobaty w normie i systemie

Błędy wewnętrznojęzykowe – systemowe

1.     Błędy gramatyczne:

a) fleksyjne: niewłaściwa postać wyrazu, niewłaściwy wzorzec odmiany, niewłaściwa końcówka fleksyjna, nieodmieniona forma wyrazu,

b) składniowe: wybór niewłaściwego wzorca składniowego, czyli niewłaściwe łączenie form wyrazowych w jednostki tekstu, np. błędy w zakresie związku zgody i rządu, błędy w używaniu przyimków, wyrażeń przyimkowych, niepoprawne skróty składniowe, niepoprawne konstrukcje z imiesłowowym równoważnikiem zdania, konstrukcje błędne pod względem szyku, zbędne zapożyczenia składniowe.

2.     Błędy leksykalne:

a) słownikowe (wyrazowe): użycie wyrazu w niewłaściwym znaczeniu, posługiwanie się pleonazmami, naruszanie łączliwości wyrazu, nadużywanie wyrazów modnych,

b) frazeologiczne: zmiana formy frazeologizmów wskutek wymiany, redukcji lub uzupełnienia składu związku, zmiany postaci gramatycznej jednego ze składników, zmiany znaczenia frazeologizmu, użycie w niewłaściwym kontekście.

c) słowotwórcze: budowanie formacji niezgodnie z polskimi modelami słowotwórczymi, zastosowanie niewłaściwego formantu, wybór niewłaściwej podstawy słowotwórczej.

3.     Błędy fonetyczne: niepoprawna wymowa głosek np. ą jako om na końcu wyrazu, grup spółgłoskowych, „literowe” odczytywanie wyrazów, redukcja głosek lub grup głoskowych, niepoprawne akcentowanie wyrazów i form wyrazowych.

Błędy wewnętrznojęzykowe – stylistyczne: niewłaściwy dobór środków językowych w określonej wypowiedzi, niedostosowanie ich do charakteru i funkcji tej wypowiedzi, używanie elementów oficjalnych w wypowiedziach potocznych i odwrotnie, mieszanie elementów z różnych stylów w jednej wypowiedzi, stylizacja językowa niemająca uzasadnienia w treści i charakterze stylowym wypowiedzi, naruszenie zasad jasności, prostoty i zwięzłości stylu.

 Błędy zewnętrznojęzykowe

1.     Błędy ortograficzne: używanie niewłaściwych liter i połączeń literowych w zapisie, niewłaściwa pisownia łączna lub rozdzielna, niewłaściwe użycie łącznika, niewłaściwe używanie wielkich i małych liter na początku wyrazów.

2.     Błędy interpunkcyjne: brak właściwego znaku interpunkcyjnego, zbędne użycie znaku, użycie niewłaściwego.

3.      Podział ze względu na rangę, czyli to, w jakim stopniu naruszają normę językową: błędy rażące (naruszają podstawowe zasady poprawnościowe), błędy pospolite (na ogół nie powodują nieporozumienia na poziomie semantycznym, ale naruszają normę panującą w danym środowisku, np. brak odmiany polskiego nazwiska) i usterki językowe (naruszają normę tylko w niewielkim zakresie, np. przestawny szyk zdania).